Prolapus (Fıtıklaşma – Sarkma) Nedir?
20 yıllık jinekolojik ameliyat tecrübemle rahim sarkması, idrar torbası sarkması veya bağırsak sarkma ameliyatlarını bu alanda en değerli ve altın standart olarak kabul edilen cerrahi teknikler olan vajinal yolla ve laparoskopik (kapalı) yolla yapmaktayım. Bu cerrahi tekniklerle hastalarıma daha faydalı olabilmekteyim.
Aşağıda uterin prolapsus (rahim sarkması), sistosel (idrar torbası sarkması), (rektosel) bağırsak fıtıklaşması ile ilgili bilgilendirici yazımı okuyabilirsiniz.
1- Sistosel; idrar torbasının (mesane tabanının) aşağı yer değiştirmesi
2- Üretrosel; üretra alt duvarının sarkması
3- Sistoüretrosel; üretrayı da kapsayan sistoseldir
4- Rektosel; bağırsak (rektum) üst duvarının posterior vajinal kısma kabarması
5- Enterosel (douglasosel); douglas boşluğundaki ince barsağın vajen lümenine fıtıklaşması
6- Uterus (rahim) sarkması, uterusla (rahimle) birlikte rahim ağzının vajenden aşağı doğru inmesidir.
Kadın leğen kemiği içerisinde bir hamak şeklinde yerleşmiş olan kas dokularında ve bu kas dokuları yerinde tutan bağlarda meydana gelen bir defekt sonrasında prolapsus olarak adlandırdığımız fıtıklaşma durumu olabilir. Bu fıtıklaşmalarda uterus (rahim), mesane (idrar torbası), rektum (bağırsak) bulunabilir. Genel olarak prolapsus (fıtıklaşma, sarkma); mesane, uterus veya rektumun yer değiştirmesi için kullanılan bir terimdir.
Her yıl tüm dünyada yapılan binlerce jinekolojik cerrahi girişimlerinden sorumlu olan prolapsus (fıtıklaşma, sarkma), için sadece ABD’ de yılda 400000 operasyon uygulanmaktadır.
Peki bu prolapsus (fıtıklaşma, sarkma) neden meydana gelir?
Prolapsus (fıtıklaşma, sarkma), genetik ve çevresel faktörlerden kaynaklanan multifaktöriyel bir problemdir.
Yaş, menopozal durum, gebelik, vajinal doğum, obezite, kronik öksürük, kronik kabızlık, iş stresi ve konjenital faktörler prolapsus (fıtıklaşma, sarkma)’ da rol almaktadır.
- Doğum Şekli
Vajinal doğum en etkili faktördür, prolapsusu olan kadınların %90’ı doğum yapmış kadınlardır. Çoğu vakada zor ve travmatik vajinal doğumlar olduğu düşünülmektedir. Prolapsus (fıtıklaşma, sarkma) gelişen hastalarda, vajinal doğumun daha yüksek hiç doğum yapmamanın veya sezaryen ile doğum yapmanın daha az olduğu gösterilmiştir.
Prolapsus (fıtıklaşma, sarkma) gelişmiş kadınların büyük bir çoğunluğunda, süreç ilk doğumla başlar. İlk doğum pelvik tabana en fazla hasarı veya hasarın tamamını verir, sonraki doğumlar ise bu hasara çok az ilavede bulunur.
Gebelik sırasında meydana gelen mekanik veya hormonal etkiler pelvik desteği olumsuz etkileyebilir. Gebelik süresince büyüyen uterusa bağlı olarak artan karın içi basıncın etkisiyle pelvik organlar aşağıya doğru itilmekte ve pelvik taban kasları sürekli olarak stres ve zorlanmaya maruz kalmaktadır.
Prolapsus (fıtıklaşma, sarkma) gelişimi açısından en önemli faktörlerden biri de doğum şeklidir. Bundan özellikle vajinal doğuma bağlı olarak pelvik destek dokularında ve bunlarla ilgili sinirsel yapılarda ortaya çıkan hasar sorumlu tutulmaktadır. Vajinal doğumlar sırasında pudendal sinir dalları etkilenir, pelvik tabanda kısmi bir denervasyon oluşur, buna bağlı olarak oluşan disfonksiyon zamanla artar ve her doğumla daha da kötüleşebilir.
Doğum eylemi esnasında fetusun önde gelen kısmı, alt uterin segment, serviks, endopelvik faysa ve muskuler pelvik taban tarafından oluşturulan yumuşak doku direncini geçmek zorundadır.
Anne karnındaki bebek güçlü rahim kasılmaları ile yüksek basınçlı, düşük akımlı bir kanaldan pelviste yol almaktadır. Doğum esnasındaki ıkınmalar da bu yapıdaki leğen kemiği etrafındaki destek dokuları üzerine hasarı artırır.
- Yaş
Prolapsus (fıtıklaşma, sarkma) yaş ilerledikçe daha belirginleşir. Bu, pelvik taban kasları da olmak üzere tüm vücut kaslarında ve dokularında zayıflık olmasından kaynaklanır.
- Menopoz
Pelvik taban üzerine etkileri olan faktörlerin zamanla birikimi ile çoğu vaka menopoz sonrası belirginleşir. Östrojen eksikliğinde olan atrofi tüm pelvik yapıları ilgilendirir, bunun sonucunda prolapsus (fıtıklaşma, sarkma) gelişir. Yaşa ve uzamış östrojen eksikliğine bağlı oluşan osteoporoz nedeniyle omurgadaki kifotik değişiklikler pelvik girimde horizontal kaymaya neden olur. Bu değişiklikle, abdominal içerik ağırlığı pelvik girim üzerine değil, pelvik taban ve ürogenital hiatus üzerine yansır.
- Yaşam Tarzı
Prolapsus (fıtıklaşma, sarkma) gelişimine neden olan bir diğer sebep yaşam tarzıdır. Ağır yük taşıma esnasında valsalva manevrası veya respiratuar diaframın fiksasyonunu nedeniyle oluşan basınç direk pelvik taban üzerine uygulanır. Sırt, omuz ve ekstremite zayıflığı ile şikayet daha da artar.
- Obezite (Şişmanlık)
Obezite, pelvik taban üzerindeki yükü direkt artırarak ve hareket kısıtlılığına yol açarak prolapsus (fıtıklaşma, sarkma) oluşumuna neden olur.
- Bağ Dokusu Zayıflığı
Prolapsus (fıtıklaşma, sarkma) gelişmiş kadınlarda eklem hipermobilitesi daha fazladır. Bu hastalarda kollajen eksikliği de görülebilmektedir.
- Sistemik Hastalıklar
Diyabet mellitus, kronik obstruktif akciğer hastalığı, kabızlık prolapsus (fıtıklaşma, sarkma) oluşumuna katkıda bulunabilir.
Prolapsus (fıtıklaşma, sarkma) Tedavisi
- Yaşam şekli değişikliği ve Kegel egzersizleri
- Cerrahi
Cerrahide vajinal olarak defektin düzeltilmesi veya laparoskopik yani kapalı ameliyat ile defektin düzeltilmesi günümüzde en çok uygulanan ve altın standart olarak kabul edilen tedavilerdir.
Aşağıdaki videoda rahim sarkması için kapalı yöntemle yaptığım bir pektopeksi ameliyatını izleyebilirsiniz.
Daha detaylı bilgi için 0 533 049 66 87 numaralı telefonu arayabilirsiniz.
Sağlıkla kalın..
Prof. Dr. H. Onur Topçu
Kadın Hastalıkları & Tüp Bebek Uzmanı
