İnfertil Çiftin Değerlendirilmesi
Hamilelik, dünyanın en güzel mucizevi olgularından biridir. Anne ve baba olmayı dileyen her çift, gebelik için beklese de bir türlü güzel haberi almayabilirler. Bunun sonucunda ise, “neden bebek sahibi olamadıkları” konusunda doktora başvururlar. Yapılan birçok test sonucunda ise erkekte yâda kadında gebeliği engelleyici hastalıklar yâda faktörlerin olduğu tespit edilir. İnfertil yani “kısırlık” olarak değerlendirilmeye alınan çiftler ise diğer yöntemlerle birlikte değerlendirilmeye alınır. İnfertil çiftin değerlendirilmesi ise birçok konuyu ele almakta ve çözüm yolları aranması hususunda önemli bir adımdır.
İnfertilite nedir, sebepleri nelerdir, infertil çifte tanı nasıl konur, infertil çift nasıl değerlendirilir, kadın ya da erkekte infertilite nasıl saptanır gibi birçok sorunun yanıtını alabileceğiniz bu içerikte Prof. Dr. Onur Topçu’nun infertilitenin tedavisine dair yaklaşımlarını da görebileceksiniz.
İnfertilite Nedir?
Yukarıda da bahsedildiği üzere erkek yâda kadın faktörlü ya da her iki taraftan ortaya çıkan faktörlerle “gebeliğin” oluşmamasına infertilite ismi veriliyor. İnfertil “kısır” anlamına geliyor ve “tıbbi anlamda (doğal) olarak yani kendiliğinden “gebeliğin” oluşmadığı durumlara “kısırlık” denilmektedir.
Neden İnfertil Olunur?
Günümüzde bebek sahibi olmak isteyip de bir türlü doğal yollar ile bebek sahibi olamayan çiftler incelendiğinde, birçok faktörün infertiliteye sebep olduğu görülmektedir. Kadın ve erkek olarak ayrı ayrı değerlendirilmesi gereken “infertil olma” durumu, genetikle de ilgili olabildiği gibi çevresel etmenlerden de kaynaklanabiliyor. İnfertil olmanın başlıca sebepleri ise;
- Yumurtlayamama
- Spermlerin cansızlığı
- Sık sık geçirilen rahim ya da idrar yolu enfeksiyonları
- Rahîmdeki hastalıklara bağlı yumurtalıkların tıkanması
- Yumurtalık kistleri sonucunda yumurtalıkların alınmasının gerekmesi ve tek tüp ile gebeliğin bir türlü oluşmaması
- Erkekte sperm sayısının azlığı
- Genetik gibi birçok faktör kişiyi “infertil” olarak tanımlanmasına neden olan sebeplerdir.
İnfertil kavramı, tıbbi anlamda bebek sahibi olmanın kendiliğinden “oluşamayacağı” durumda bireyler için kullanılır.
İnfertilite Tanısı Nasıl Konur?
İnfertilite, kadın ve erkeğin düzenli vajinal ilişkiye rağmen 1 senelik periyotta gebelik elde edememesidir. Bu 1 senelik zaman dilimi, bazı durumlarda; örneğin düşük yumurtalık rezervi, ileri yaş gibi, 6 aya kadar da inmektedir. Eğer ortada infertiliteye neden olacak bir sorun varsa, sorunu bulmak için kadın ve erkeğe de testler yapılır. Günümüzde birçok çifte “infertil” tanısı konmadan önce mutlaka birçok test ve tetkik yapılır. Hem kadının hem de erkeğin ortak değerlendirildiği infertil durumu için günümüzde birçok detaylı testler ilgili doktorlar tarafından yapılmakta ve çiftler, eşit oranlarda analiz edilmektedir. İnfertil tanısının konması için bu nedenle kadın ve erkeğin ayrı testler ile değerlendirilmesi gerekir.
Cinsiyete Göre İnfertil Çitin Değerlendirilmesi
İnfertil olarak kabul edilebilecek çiftler, 2 grupta incelenir ve 1. grupta tedavinin uygulanmaması halinde gebeliğin söz konusu olmayacağı durum tespit edilir. 2. grupta ise tedavi uygulanmasa da gebeliğin olabileceği çiftler ele alınır.
İnfertil çiftlerin %30 ila 40’ında erkekte, %40- 50’sinde kadın da sorun varken %20 ila %25 oranlarında da her iki çiftte de sorun olabilir. Ancak, %10 veya 15 dolaylarında ise “açıklanmayan infertilite” ile karşılaşmak da mümkündür.
Normal bir gebelik için 1 yıl beklemek olağan bir süredir ancak, 1 yılı aşan sürelerde araştırmalara mutlaka başlanmalıdır. 35-40 yaşları arasında ise bu süre 6 ay olmalıdır. Zira, çiftlerde herhangi bir sorun olmaması halinde;
- 1 ay içinde gebelik oluşması ihtimali %20,
- 3 ay içinde gebelik oluşması ihtimali %50
- 6 ay içinde gebelik oluşması ihtimali %75
- 12 ay içinde gebelik oluşması ihtimali %85 olarak kabul edilir.
Yaşa göre ise;
- 20 ila 24 yaşları arasında gebelik oluşma oranı %85
- 25-29 yaşları arasında gebelik oluşma oranı %78
- 30- 35 yaşları arasında gebelik oluşma oranı %63
- 35-39 yaşları arasında gebelik oluşma oranı %52 olarak kabul edilir.
- Eğer ki zamana ve yaşa göre “hiç” gebelik oluşmuyor ise çiftler ayrı ayrı değerlendirilmeye alınır.
İşte, kadın ve erkeğe infertil tanısının nasıl koyulduğunun aşamaları…
-
İnfertilitede Kadının Değerlendirilmesi
Kadınlarda infertilite nedenleri çeşitli olmakla birlikte genelde “yumurtlama” kaynaklı olması yüksek bir ihtimal olarak görülür. Adet döngüsünde yumurtlama esnasında ve sonrasında gelişimlerde bir bozukluk olması halinde ovulatuar disfonksiyon meydana gelir. Follikül gelişmemesi yâda bozukluk söz konusu olursa yumurtlama olmadığında da anovulasyon tespit edilir. Zira, normal follikül gelişiminin aksaması ve yumurtlamama olmamasına sebep olan faktörler, hemen tespit edilebilir.
- Stres
- Ağır nevrozlar
- Şişmanlık
- Aşırı egzersiz yapmak
- Beyin kaynaklı problem
- Prolaktin hormonu artışı
- Polistik over hastası olmak
- Yumurtalığa ait tümörler
- Tiroidin az çalışması ya da çok çalışması
- Böbrek üstü bezlerinde hastalık
- Karaciğer hastalıkları gibi birçok “yumurtlamaya engel olan yâda yumurtlamanın gelişimini sekteye uğrayan” durum ya da hastalık, ilaç tedavisi ve ovulasyon tedavisi ile çözümlenebilmektedir.
Eğer ki kadında tüplere ait bir sorun varsa yine “infertilite” meydana gelebilir. Tüplerin görevi sadece yumurta, sperm yâda döllenmiş yumurtaya geçit vermek değil, epitel hücrelerinin salgılarını, enzimatik aktiviteleri, yumurtanın yakalanmasından spermin taşınmasına kadar gerekli ortamı yaratmaktır. Aynı şekilde rahîm de kadında infertilite problemine temel hazırlayabilir. Doğumsal rahim anomalileri, rahimdeki yapışıklıklar, polipler, endometrit, enfeksiyonlar, rahim duvarlarındaki problemler gibi birçok sorun rahim faktörlü infertilite olarak kabul edilir.
Yukarıda sayılan ve daha bahsedilmeyen birçok durum söz konusu olduğunda “gebeliğin oluşması” için mutlaka tedavi gerekir. Rahîm filmi, ilaçla tüp tıkanıklığının açılması, yumurtlama sağlayıcı ilaç tedavileri gibi birçok tedavi desteği ile “infertil” hastalarının “gebelik” ile karşılaşabildiğini görebiliyoruz. Eğer tüm çabalara rağmen “sonuç” alınamıyor ise tüp bebek tedavisi, anne adaylarına önerilmektedir.
-
İnfertilitede Erkeğin Değerlendirilmesi
Erkeklerde “infertil” durumuna en az kadınlar kadar sık rastlanmaktadır. Bu nedenle, erkek ve kadın eğer ki gebelik istiyor ancak elde edemiyor ise araştırılmaya ve tedaviye mutlaka “birlikte” başvurmalıdırlar.
Erkek kaynaklı infertilite durumu için mutlaka hikâye, muayene ve semen analizi gerekecektir. Erkekte yaş var ise üreme potansiyelinde azalma da görülebilen bir durumdur. Bu nedenle, sigara, alkol tüketimi, ilişki sıklığı gibi birçok açıdan erkek değerlendirilir. Zira, yakın zamanda geçirilen bir hastalık dahi sperm sayısını ve hareketliliğine etki edebilir. Bu nedenle, erkeklerin değerlendirilmesinde daha detaycı olunur.
Üroloğa başvuran baba adayı, ilk olarak kullandığı ilaçlar eğer varsa, cinsel fonksiyon bozukluğu olup olmadığı konularında değerlendirilir. Sonrasında sperm testi yapılır. Sperm testi sonucuna göre gerekirse daha ileri değerlendirmeler yapılabilir. Ultrason ile değerlendirilebilir ve hormon testleriyle birlikte varikosel açısından değerlendirilmeye alınır. Semen analizi ile de daha da detaylı olarak incelenen erkekte “infertilite” sebebi birçok araştırmalardan sonra tespit edilir.
Semen analizi nasıl yapılır?
3-4 günlük cinsel perhiz sonrasında erkeklere yapılan bu analiz, laboratuvarda yapılır. Semen analizine etki edecek durumların varlığını öğrendiğinizde ( ateşli hastalık vb.) mutlaka yeniden semen analizi yaptırmalısınız.
Eğer ki spermin olmadığı durumlar söz konusu ise testisten biyopsi alınır ve sperm rastlanır ise kanallarınızda tıkanıklıktan dolayı” gebeliğin oluşmasına engel” düşüncesine varılır. Bu nedenle, semen analizinden sonra mutlaka testisten biyopsi alınması uygun olacaktır.
Ankara İnfertil Çiftin Değerlendirilmesi | İnfertilite Tedavisi
İnfertiliteye sebep olan faktörleri belirlemek adına çeşitli testler ve tetkikler yapan Prof. Dr. Onur Topçu ile gebeliğe engel olan tüm faktörleri kısa sürede belirleyebilir ve gerekli tedavilere başlayabilirsiniz. Ankara’da infertil çiftlerin sıkça tercih ettiği kadın doğum doktoru olan Prof. Dr. Onur Topçu’dan bebek müjdesini almak için sizde en kısa sürede harekete geçin!
Prof. Dr. H. Onur Topçu
Kadın Hastalıkları & Tüp Bebek Uzmanı
